Zondagmiddag, half drie. De maandag hapt als een gretig pacmannetje langzaam de staart van de zondag weg. Ongemerkt verstrijkt de middag en plotseling zitten we met het bord op schoot naar de voetbalsamenvattingen te kijken, terwijl we met een schuin oog de werkagenda voor de maandag checken.
Het ‘zondaggevoel’, wat bij velen van ons een weeïg gevoel in de onderbuik geeft, dient zich aan. Hangt dit samen met de massale gang naar het werk de volgende dag. Steken we elkaar aan, bestaat er een ongeschreven gedragsregel waardoor we ons allemaal vanaf zondagmiddag naar de onvermijdelijke maandag gedragen?

Volgens enkele cijfers voelen we ons gemiddeld genomen het slechtst op de zondag. Twee onderzoeken, van de Universiteit van Göteborg en General Social Survey bevestigen dit. De studies betrekken zich op Duitsland en de VS en natuurlijk zijn er verschillen in score als je de factoren gezondheid, werk en relatiestatus meetelt. Desalniettemin lijkt het zondaggevoel te bestaan, als je dit gevoel althans als een onplezierig gevoel bestempeld.
Het is overigens wat mij betreft niet te verwarren met nostalgie. Zoals we in mijn tijd op zondagochtend met natte zwemharen luisterden naar de radiostem van Meta de Vries, knabbelend aan een plakje Indonesische kruidkoek.

Staren in de afgrond

De komst van een nieuwe werkweek speelt hierin vanzelfsprekend een rol. Het feit dat 60% van de werkende Nederlanders de zondagnacht slecht doorkomt bevestigt dit. Maar, zien we ook niet iets over het hoofd.
We werken, laten we zeggen contractueel vier of vijf dagen per week. Het weekend, de zaterdag en zondag, staat daarbij niet in verhouding. Het vooruitzicht van iets wat eindig is, in dit geval het weekend, is nooit fijn. We werken een lange werkweek om na een dag weekend in de verte de zondag aan te zien komen.
Weet een van de lezers van een experiment waarin de verhouding werkweek-weekend en geluk wordt onderzocht? Dan ben ik geïnteresseerd naar de uitkomsten.

Er zijn echter mensen die niet (meer) werken, op zondag ook werken of de werkweek anders indelen. Hoe zit het bij deze mensen met dat zondaggevoel? De genoemde onderzoeksresultaten zijn wat de populatie redelijk beperkt. Piekeren over die belangrijke afspraak op maandagmiddag of de deadline aan het eind van de week blijkt ook invloed te hebben op onze slaap en kan leiden tot chronische vermoeidheid. (Werk)stress zou bij piekeraars samenhangen met verminderde lichaamsvitaliteit, omdat deze mensen sneller last zouden hebben van lichamelijke vermoeidheid onder stress. Piekeren blijkt dus niet alleen tussen de oren te zitten, maar is ook van invloed op het lichaamsgevoel en lichamelijk welzijn.

De zondag is geen project

Als we het gevoel het hoofd willen bieden, dan ligt het antwoord wellicht in activiteiten die niet eindig zijn. Zoals iets ondernemen met vrienden, een wandeling maken of luisteren naar muziek. Door de week maken we een presentatie, we koken of we draaien een was; alle drie doelgerichte en eindige activiteiten.¹ Het zou goed kunnen dat we op de zondag ofwel te weinig taakgeoriënteerde dingen ondernemen of dat we net lekker reflectief bezig zijn en de doelgerichte maandag zich alweer aandient. Zie daar het zondaggevoel!
Is het niet zo dat de toewijding voor iets wat ertoe doet, dus die ene afspraak met een vriend of dat langverwachte bezoek aan een foto-expositie, is wat het waardevol maakt. De focus ligt hierin niet op het afronden. De activiteiten zijn onuitputtelijk en creëren daardoor waarde voor ons.

Enfin, er is veel te zeggen over het zondaggevoel en de meeste mensen hebben zo hun eigen interpretatie. Hoe dan ook, wens ik u zo af en toe een stevig zondaggevoel toe. Want, laten we eerlijk zijn, het zondaggevoel kan ook aangenaam zijn.

(Hoofdfoto: Tim Barber, nr. 4 uit de serie New Blues)