Een nieuwe gastbijdrage komt deze keer van Dirk Jansen, oprichter van het Stefan Zweig Genootschap. Deze stichting stelt zich ten doel eigentijdse uitwerkingen te geven aan de thema’s die het leven en het werk van de Oostenrijkse auteur Stefan Zweig (1881-1942) bepaalden. Zweig was naast een begenadigd romanschrijver ook een chroniqueur van zijn tijd en een optekenaar van universele gevoelens. Jansen refereert in dit kader aan Zweigs verhaal ‘Angst’ en het belang om hieraan woorden te geven, met behulp van een gedicht van Henry Wadsworth Longfellow (1807-1882), één van de zogenaamde ‘Fireside Poets’.
Jansen geeft aan dat het belangrijk is dat er in het gedicht naast melancholie ook hoop te vinden is. Ik zou het nog sterker willen stellen: in melancholie schuilt, naast verdriet, altijd een verlangen en daarmee een toekomstgerichtheid. Zoals Longfellows landgenoot en collega-dichter John Keats het zegt: “een huilbui die de bloemen knikt, maar ook voedt.”

***

Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar er wordt in deze weken een aanslag gedaan op mijn opgewektheid. Melancholie ligt op de loer. Als ik op internet rondsurf is het net alsof mijn collega-surfers dit hebben bemerkt en hun best doen om met grappige verhaaltjes, komische cartoons en vrolijke filmpjes mijn dreigende somberheid te helpen bestrijden. Maar hun pogingen hebben op mij niet de gewenste werking.

Iets anders heeft op mij wel een bemoedigend effect. Als lezer van Stefan Zweig heb ik natuurlijk zijn verhaal ‘Angst’ gelezen. Daarin lees je, dat het gevoel angst vele vormen kent. En bovendien dat angst beïnvloedbaar wordt als je het woorden geeft. Het wordt minder ongrijpbaar.

Als het zo is dat een gevoel (dus ook somberheid) beter te beheersen is als je het woorden geeft dan is het de moeite waard te zoeken naar die woorden. Ik vond ze in het gedicht ‘The Rainy Day’ van de Engelse dichter Henry Wadsworth Longfellow en ontdekte dat het bij mij werkt. Wel op voorwaarde dat er in het gedicht naast melancholie ook sprake is van hoop en een bemoedigend perspectief.

Om jullie de gelegenheid te geven te kijken of het bij jullie ook werkt, druk ik het gedicht hierbij af en voeg mijn vertaling in het Nederlands toe. Ik wens jullie allen een goede gezondheid.

The Rainy Day

The day is cold and dark and dreary;

It rains and the wind is never weary;

The vine still clings to the mouldering wall,

But at every gust the dead leaves fall,

And the day is dark and dreary.

My life is cold and dark and dreary,

It rains and the wind is never weary;

My thoughts still cling to the mouldering past,

But the hope of youth fall thick in the blast,

And the days are dark and dreary.
Be still, sad heart!


And seize repining,

Behind the clouds the sun is shining;

Thy fate is the common fate of all,

Into each life some rain must fall,

Some days must be dark and dreary.

(vertaling onder de afbeelding)

De druilerige dag

De dag is kil en grijs en troosteloos;

Het regent en de wind is rusteloos;

De klimop kruipt in een vermolmde muur,

Maar verliest haar blaadjes, uur na uur,

En de dag is kil en troosteloos.

Mijn leven is kil en grijs en troosteloos;

Het regent en de wind waait rusteloos;

Mijn geest wordt zienderogen traag,

En hoop op pril verdampt gestaag,

En de dagen zijn kil en troosteloos.

Houd op, droef hart en stop met klagen,

Van achter de wolken komt de zon opdagen;

Jouw lot kom je in elk leven tegen,

In ieder leven valt wat regen,

Dagen zijn soms kil en troosteloos.

Tekst en vertaling: Dirk Jansen

Uitgelichte afbeelding: Caspar David Friedrich – Abendlicher Wolkenhimmel (1824) via Belvedere, Wenen)