Van de bekende Nederlandse bands van de afgelopen decennia mogen de Nits zeker als één van de meest tijdloze worden bestempeld. Hun muziek is wat mij betreft een soms ongrijpbare mengeling van mysterie en verstilling, met een vleugje absurdisme. Het zal niet voor iedereen toegankelijk genoeg zijn, daarom is des te knapper dat ze zich qua populariteit lang in de hogere regionen van de Nederpop hebben gehandhaafd.

Eind januari zag ik – ik ben niet zo’n concertganger – voor het eerst één der leden optreden; Robert-Jan Stips vormde het sluitstuk van de ‘Nacht van de mystiek‘ in het theatercafé van de stadsschouwburg in Nijmegen. Iets na elven vermaakte hij het publiek op bescheiden wijze met een kleine greep uit zijn omvangrijke oeuvre, met als thema ‘Liefde en mystiek in de muziekwereld’. Af en toe een tikkeltje aarzelend, maar daardoor juist authentiek en kwetsbaar overkomend, lichtte hij zijn keuzes toe, waarbij de bijna zeventig jarige Stips duidelijk blijk gaf van dankbaarheid voor zijn loopbaan en de muzikale samenwerking met talloze artiesten en groepen.

Atmosferisch
Goed, terug naar de Nits. In de jaren tachtig maakten ze faam met hun opvallende atmosferische stijl en vervreemdende videoclips. Hun raadselachtige nummer ‘Nescio’ fascineerde me als kind al. Over de betekenis ervan kunnen we blijven gissen; wellicht helpt deze analyse van journalist Cor de Jong u enigszins uit de verwarring. Anderzijds valt er ook veel voor te zeggen om de prettige verdwazing van ‘Nescio’ zo te laten.

Niet geheel verbazingwekkend is dat de Nits de trein ook een plekje gaven in hun repertoire. In 1989 kwam het nostalgische ‘Adieu sweet Bahnhof uit’ met de karakteristieke accordeon. Het beschrijft de overdenkingen (‘my train of thoughts’) van zanger Henk Hofstede die per spoor via Brussel naar Parijs reist. De sepia beelden van de Franse hoofdstad maken het plaatje compleet.

The Nits tonen zich behoorlijke Europeanen met hun nummers, want niet alleen België en Frankrijk passeren de revue. In 1987 scoren ze een grotere hit met ‘In the Dutch Mountains’. In de bijbehorende videoclip komt overigens ook een trein langs, hoewel een roeibootje (met daarin drummer Rob Kloet) dit keer de hoofdrol speelt. Verder krijgt ook Spanje de aandacht van Stips en co, namelijk via ‘Sketches of Spain’ en Italië zelfs tweemaal: naast het eerder genoemde ‘Nescio’ produceerde de groep ‘Tutti ragazzi’.

Twee keer de trein in de hoofdrol
In hetzelfde jaar van ‘Adieu sweet Bahnhof’ verscheen ‘The train’, dat helaas niet verder kwam dan de tipparade. In de clip zien we het absurdisme terug dat de groep regelmatig gebruikt. Het is een mooi tegenwicht op de intellectuele uitstraling die om de band heen hangt. Ook in deze video maken de Nits gebruik van sepia-tinten. De fade out bij de aankomst van de trein op het station is een prachtige vondst. Daarnaast vindt er een leuk spel in cadans plaats tussen de met bestek tikkende mannen en de voortrijdende trein.

Overigens kwam ik er later achter dat er de avond voor de ‘Nacht van de mystiek’ een documentaire op tv was over Stips, getiteld ‘De tovenaar van de Nederpop‘. Een tamelijk begrijpelijke typering voor deze talentvolle kameleon die inmiddels zo’n vijftig jaar door de Nederlandse popgeschiedenis reist. Naar aanleiding van deze documentaire nodigde Stips oud-Supersister collega Marco Vrolijk uit om met andere muzikale vrienden de band kortstondig nieuw leven in te blazen onder de naam ‘Supersister Projekt 2019‘. Voor wie erbij wil zijn: op 5 december is la grande finale in Musis Sacrum in Arnhem.

(Uitgelichte afbeelding: Willem van Genk – Centraal station Amsterdam (1950-1966), mixed media on paper. Stichting Collectie De Stadshof, Museum Dr. Guislain, copyright Marcel Köppen.)