Ik ben nogal een kritische en selectieve tv-kijker. Samenvattend kijk ik bijna alleen nog programma’s die onthaastend en/ of verdiepend zijn. Het eerste aspect is zeker een belangrijke verklaring voor het niet onaanzienlijke succes van EO’s ‘Rail Away’, een serie over markante spoorlijnen overal ter wereld.

Op de website wordt de achtergrond en het gevoel dat het programma oproept, treffend uit de doeken gedaan: “Er zijn niet veel mensen die een hekel hebben aan reizen. En met reizen bedoelen we niet het haastig vertrekken van een overvol vliegveld en binnen korte tijd opeens in een totaal andere cultuur, klimaat en tussen ‘vreemde’ mensen belanden. Met reizen bedoelen we het geleidelijk wennen aan een veranderend uitzicht en andere gezichten. Het natuurlijk en rustig toeleven naar zo’n omschakeling.”

Uiteraard zijn er in ‘Rail Away’ ook prachtige landschappen en andere toeristische hoogtepunten te bewonderen, maar het unieke en knappe aan het programma is toch vooral de transformatie in het gemoed van de kijker die het weet te bewerkstelligen. Het bereiken van deze prettige cadans wordt bovendien versterkt door de rustgevende stem van commentator Bob van der Houven. En zo boemelt de geest lekker verder.

Een vergelijkbaar effect brengt Abba’s zwanenzang ‘The day before you came’ teweeg. Het nummer is eigenlijk fascinerend saai, maar tegelijkertijd is dat ook de kracht ervan. Gecombineerd met de melancholieke toonzetting, dreig je als luisteraar in een soort roes te raken. Misschien komt het wel doordat componist Benny Andersson aan zangeres Agnetha Fältskog vroeg om het nummer niet op haar best te zingen.

De productie uit 1982 beschrijft de kleinste details van het (saaie) leven van een vrouw op de dag voordat haar geliefde in haar leven kwam. Elke zin begint met `I must have…’ en zet de onderdelen van haar dagelijkse routine op een rijtje. Niet geheel verrassend hoort de (forensen)trein ook bij dit verstikkende plaatje. In de bijbehorende videoclip is gretig gebruik gemaakt van dit vervoersmiddel, onder meer via de o zo herkenbare setting op een fris treinstation in de ochtend.

‘The day before you came’ is natuurlijk melancholie in optima forma: een droevig, maar tegelijkertijd hoopgevend nummer, waar Agnetha Fältskog ongelooflijk goed op haar op plaats lijkt. En wie raakt niet verleid door haar sensuele blik in de trein omstreeks minuut 1? Ook de outtro van ruim een minuut met de wegrijdende trein in de mist, is koren op de molen voor doorgewinterde melancholici. Wat de bedachtzame mij betreft de mooiste creatie van de Zweedse succesband.

N.B. Klik hier voor deel 1 van deze serie.

Bronnen:

– Rail Away – EO

– YouTube

– Lees maar, er staat wat er staat – NRC Handelsblad

(Hoofdfoto: Doriann Kransberg – collectie Stadsarchief Amsterdam)