Resonantie, dat is waar het om gaat in het leven. Althans dat vindt de onthaastingsgoeroe Hartmut Rosa. De Duitse socioloog ziet het als de tegenhanger van vervreemding; het gevoel dat niets meer je wat doet. Die resonantie ervaar je het beste in kunst, natuur en religie.

Een zandkleurige monoliet in het graanveld

Mechernich-Wachendorf, een boerengehucht aan de rand van de Duitse Eifel. Dit is de plek waar kunst en religie is verenigd in de eeuwige schoonheid van een graanveld.

‘Bruder Klaus Feldkapelle’ zegt een klein wit bordje aan de rand van een parkeerplaats. Tien à vijftien auto’s staan in de hoek waar een wandelpad begint. In de verte doemt een zandkleurige monoliet op aan de rand van het bos. Een klein half uurtje wandelen brengt ons bij een veldkapel. We lopen de driehoekvormige ingang binnen en wanen ons op een onwerkelijke plek.

Wie was Bruder Klaus?

Nicolaas van Flüe alias Bruder Klaus (1417–1487) is de patroonheilige van Zwitserland. Hij was een vredesstichter, mysticus, kluizenaar en vader van tien kinderen. In 1947 verklaarde paus Pius XII hem heilig.
Bruder Klaus leefde de laatste twintig jaar van zijn leven als kluizenaar in de Zwitserse Ranft-vallei. Tijdens zijn kluizenaarschap was hij een veelgevraagd adviseur. Zo voorkwam hij in 1481 bijvoorbeeld een dreigende oorlog tussen de Zwitserse confederaties. Een man zoals hij zouden we deze dagen goed kunnen gebruiken.

Hoe het verhaal begon

Een lokale boerenfamilie zocht een architect voor de bouw van een kapel op hun velden. Architect Peter Zumthor werkte aan een opdracht in de buurt en zo kwam men hem op het spoor. De familie schreef hem of hij niet ‘een plannetje wilde maken’. Het antwoord van de Zwitser was aanvankelijk negatief. ‘U zult er tien jaar op moeten wachten en bovendien ben ik erg duur,’ zou de Pritzker Prizewinnaar gezegd hebben.

Nadat hij zich liet overhalen tot een bezoek aan het plaatsje besloot hij de opdracht aan te nemen. Hij zag wel wat in deze plek en vond het idee intrigerend. Bruder Klaus was bovendien de favoriete heilige van zijn moeder. Tijdens het bouwproces stopte de architect met roken en werd, naar eigen zeggen, weer een echte katholiek. En van de eindfactuur zag hij, in stijl, af.

Het zitbankje voor een kluizenaar

De kapel, gebouwd ter ere van Nicolaas van Flüe, is gebouwd in de traditie en bouwstijl van de omgeving. De basisvorm bestaat uit 112 sparrenstammen waar een vijfhoekige betonstructuur omheen is gebouwd. Daarbinnen brandde Zumthor drie weken lang een klein vuurtje. Dit zorgde ervoor dat er aan de binnenkant een negatief van een bos werd gevormd. In het oppervlak zijn kleine glasbollen verwerkt die diffuus licht naar binnen brengen. Bovenin de kapel is een druppelvormige opening, zo vormt zich op de vloer een klein plasje door de regen en sneeuw.

Al deze elementen zorgen ervoor dat je bij binnenkomst behoorlijk onder de indruk bent en even stil wordt. Deze plek resoneert.
Het zitbankje, waarop het trouwens prettig zitten is, moest precies 1.04 meter zijn. Niet langer dan dat, genoeg voor één persoon. Bruder Klaus was immers kluizenaar.

Bronnen: Archined, Frankfurter Allgemeine Zeitung, The New York Times en Zout Magazine
(Video: SPIRIT OF SPACE. Uitgelichte afbeelding: Jasper van den Broek)

Dit artikel is een aangepaste versie van het artikel dat eerder verscheen op nutblog.nl