Helaas heb ik de laatste maand te maken gehad met twee huwelijken die strandden, waarbij ook kinderen in het spel zijn. Het is altijd schrikken en het roept allerlei emoties op. Ik denk daarbij ook aan het gevoel en betekenis voor alle betrokkenen, zowel ouders als kinderen.

Het aantal echtscheidingen (inclusief vanuit geregistreerd partnerschap) neemt de laatste jaren weer iets toe, nadat het het vorige decennium behoorlijk was gedaald. Jaren terug had ik ook te doen met enkele vriendjes van mijn zoon waarbij de ouders uit elkaar waren gegaan. Als ze bij ons op bezoek waren, vroeg ik me af of ik er iets mee moest doen en zo ja, wat. Wat extra aandacht en vriendelijkheid of er explicieter naar vragen? Of juist maar alles zo normaal mogelijk houden?

Observaties van een klasgenoot

Het nummer ‘Monica’ van Circus Custers uit 1987 komt bij dit soort situaties altijd weer in mijn hoofd. Het is één van de liedjes waar ik daadwerkelijk tranen bij heb gelaten. Het is een ingetogen lied over een meisje waarvan de ouders gaan scheiden. Het beschrijft de observaties van een klasgenoot die Monica steeds afweziger ziet zijn in de klas. Uiteindelijk verhuist Monica met haar moeder naar een andere stad en versterkt door de melancholische klanken heb je als luisteraar ontzettend te doen met het meisje.

Samen met zijn zusje probeert de hoofdpersoon de scheiding te duiden, door poolshoogte te nemen bij het huis en terug te denken aan de bezoekjes die ze daar af legden. Wat rest is een brief van Monica dat ze ergens anders woont en zo blijft alles behoorlijk in nevelen gehuld. Zelf vind ik het einde van het liedje behoorlijk abrupt en daardoor een beetje onbevredigend. Maar misschien past dit juist wel bij de beleving van de klasgenoot.

‘Monica’ is het tweede bekende nummer in de vaderlandse popgeschiedenis over scheiden, na ‘Pappie, loopt toch niet zo snel’ van Herman van Keeken (1971), al loopt het daar wel goed af, omdat de vader besluit om met zijn dochtertje op de arm terug te keren naar zijn vrouw.

‘Verkeerde’ bandnaam

Circus Custers bestond uit Joseph Custers en Herman Erbé. Tussen 1980 en 1996 maakten zij samen Nederlandstalige popmuziek. Ofschoon hun naam anders doet vermoeden, zijn ze toch vooral bekend om hun serieuze, fijnbesnaarde liedjes, al zijn ze niet talrijk. Ze maakten meer nummers met (zware) onderwerpen die kinderen bezig houden: een jaar na ‘Monica’ zongen zij op het album ‘Iedereen is anders’ van het Goede Doel het lied ‘Sara’. Dit gaat over een verstandelijk beperkt meisje en de problematiek die ontstaat, als haar ouders er niet meer zijn. De bandnaam zat de heren wellicht ook wel in de weg: het beloofde naar eigen zeggen andere dingen dan Custers en Erbé voor ogen hadden.

‘Monica’ was een laatste aanvulling op een plaat met kinderliedjes van Circus Custers. Erbé vind dat het in totaal iets te zoet was en dat er iets minder zoets bij moest, omdat kinderen best mogen weten hoe de wereld in elkaar zit. Dat werd dus ‘Monica’ van liedjesschrijver Bert Vervoorn. De dit jaar afzwaaiende Frits Spits gaf het nummer destijds de broodnodige airplay, toen hij het hoorde bij een collega dj. Het ontroerde hem, en de presentator probeerde net als de klasgenoot van Monica zich haar gevoelens in te beelden.

Volgens dezelfde Spits zorgde ‘Monica’ later ook voor een verwijdering tussen Custers en Erbé, omdat het nummer een blok aan hun been werd. Gelukkig is er inmiddels weer contact tussen de beide zeventigers en mogen ze wat mij betreft vooral trots zijn dat ze zo’n mooi en gevoelig nummer over een maatschappelijk onderwerp hebben gemaakt.

Dit artikel is een actualisatie van een eerdere versie van dezelfde auteur op nutblog.wordpress.com

Bronnen:
Scheiden, CBS
Het publiek leefde mee met Monica, het meisje dat op een dag plotseling niet meer op school kwam, de Volkskrant
Herman Erbé (van Circus Custers): ‘Ik ben nog steeds dat jongetje met de blues’, Nieuwe Revu

(UItgelichte afbeelding: Monica Overdijk – Portret in opdracht (broers en zussen) | 2012 – 2016. N.B. De ouders van deze kinderen zijn niet gescheiden!