Een ‘Brief Encounter’ met Rachmaninov en Eric Carmen

Vorig voorjaar overleed de Amerikaanse zanger Eric Carmen op 74-jarige leeftijd. Hoewel dit nieuws lang niet allerlei bekende kranten en websites haalde, heeft hij wel degelijk een muzikale voetnoot in de geschiedenis achtergelaten. Zo kennen we hem van het nummer ‘Hungry Eyes’ uit de film Dirty Dancing. Maar ik wil het nu vooral even hebben over het prachtige ‘All by Myself’ uit 1975. Carmen was toen net solo gegaan na een aantal jaar als zanger bij The Raspberries.

Verwerken
In Nederland verschenen single (Discogs)

De breuk van de Raspberries zorgde voor een gevoel van eenzaamheid bij Carmen. En het beluisteren van het Tweede pianoconcert van de Russische componist Sergej Rachmaninov (1873–1943) zette hem tot het creëren van een erop gestoelde piano ballad, waarin hij zijn gevoelens kwijt kon. Volgens Carmen was het alsof hij tegen een vriend zijn hart luchtte. Het is in mijn ogen zijn magnum opus geworden. Carmen neemt de tijd (het nummer duurt ruim 7 minuten), waardoor het juist aan kracht wint, met behulp van de afwisseling tussen stiltes en aanzwellingen én ondersteund door de gevoelige tekst.

Ik ontdekte het nummer ooit omdat het op de CD-reeks Pop Classic the Long Versions stond, waarvan ik er als tiener begin jaren 90 een aantal bezat. De rest leende ik in de plaatselijke bibliotheek. Verwarrend was dat op dezelfde album ook een nummer van de (Zwitserse zanger) Phil Carmen stond. Ik kende beide zangers niet, waardoor ik ze regelmatig qua naam door elkaar haalde.

Prachtige begeleiding bij ‘Brief Encounter’

Ook van Rachmaninov had ik destijds nauwelijks gehoord, laat staan dat ik wist dat ‘All by Myself’ daar op geïnspireerd was. De componist kwam pas echt bij mij op de lijn, toen ik in de winter van 2009 naar de film ‘Brief Encounter’ ging, een prachtige romantische klassieker van David Lean uit 1945. Brief Encounter gaat over twee keurig getrouwde mensen die tegen wil en dank verliefd op elkaar worden. Huisvrouw Laura Jesson (Celia Johnson) en huisarts Dr. Alec Harvey (Trevor Howard) ontmoeten elkaar bij toeval op het station. Daarna ontmoeten ze elkaar elke donderdag voor een gezamenlijke lunch en een matineevoorstelling.

Lean brengt op prachtige wijze de worsteling van met name Laura en Alec in beeld. Daarbij komt ook dat Lean nergens chargeert of overdrijft: de relatie bouwt zich langzaam maar gestaag op, maar de twijfels en de knagende gewetens blijven op een realistische manier aanwezig. Johnson en Howard weten dit met hun vakkundige acteerprestaties uitstekend neer te zetten.

Een aantal effecten draagt perfect bij aan de toonzetting van het verhaal. De stationsrestauratie symboliseert het vluchtige en het wachten. De perrons worden sfeervol belicht en de onderdoorgangen representeren het ‘ondergrondse’ gedrag. Maar het meest doorslaggevende is wellicht het tweede pianoconcert van Rachmaninov, dat het geheel op passende wijze begeleidt in al zijn melancholie. 

Doorbraak
Sergej Rachmaninov in 1901

Uiteindelijk leidde er zelfde toe dat het concert na de Tweede Wereldoorlog (weer) zeer populair werd. Rachmaninov heeft dit zelf niet meer kunnen ervaren, aangezien hij in 1943 overleed. Voor de componist betekende het uitkomen van het tweede pianoconcert destijds ook een doorbraak. Hij had een lange periode van depressiviteit en weinig productiviteit achter de rug. Mede door een hypnosebehandeling vond hij de weg terug en begon hij te werken aan het pianoconcert. Na de première eind 1900 lag de weg voor hem open in Europa en Amerika.

Het stuk wordt geroemd om zijn virtuoze pianopartij, en het uitstekende samenspel met het orkest. Ik moet zeggen dat ik zelf het aanzwellen van de strijkers aan het begin erg mooi vind: bij ‘Brief encounter’ kreeg ik daardoor het idee dat er iets tegenstrijdigs stond te gebeuren. Steeds laait de liefde weer op, maar uiteindelijk weet men dat het een onmogelijke zaak zal zijn en dat beiden zich zullen moeten schikken in het onontkoombare lot. Wat mij betreft één van de meest geslaagde muzikale begeleidingen in de filmgeschiedenis.

Bronnen:
Eric Carmen’s Pop Genius, Sad Decline, and Unexplained Death

Sergej Rachmaninov – Wikipedia
Een stukje van dit blog put uit een eerder verschenen blog:
Brief encounter (++++1/2) – NUtblog

(Uitgelichte afbeelding: still uit Brief Encounter via tiff.net)

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.