Er zijn van die liedjes die een overgang naar een nieuw muziektijdperk markeren, meestal naar een nieuw decennium. Opmerkelijk vaak wordt in de popmuziek immers gesproken over de ‘eighties’ of ‘de jaren zestig’. Achteraf is het een leuke hobby om na te gaan welke nummers deze tamelijk kunstmatig aangeduide overgang symboliseren, ofschoon het daarmee al gauw een duidelijk staaltje van hineininterpretieren wordt. Grote kans namelijk dat de artiesten in kwestie geen bewuste strategie hebben gehanteerd, zo van ‘zo, ik ga eens lekker een nieuwe tijd inluiden’. Maar in muziekdocumentaires en -reportages doen zulke analyses het altijd bijzonder goed, het maakt de artiest meteen een ‘pionier’ of met een beetje geluk zelfs een ‘visionair’.

Dit gezegd hebbende leek het me leuk om een stukje te wijden aan de overstap van de jaren ’80 – het enige decennium waarvan ik mezelf een muziekkenner durf te noemen – naar de jaren ’90. Midden in de ‘eighties’ viert de normale popmuziek hoogtij: nummers met de indeling couplet-refrein-couplet-refrein-muzikaal intermezzo-refrein met wat extra kreten en tenslotte de fade-out, uiteraard met lichte variaties daarop. Maar langzaam maar gestaag dringt ook een nieuwe stroming zich op in de jaren ’80, de hiphop, al schijnt de oorsprong ouder te zijn. In dat kader is het interessant om een college te volgen van Brainpower die momenteel tourt met ‘The Story of Hip Hop‘ waarin hij ongetwijfeld hierop ingaat.

De frisheid van Neneh Cherry
Een artieste die de kenmerkende eighties sound fraai combineerde met hiphop was Neneh Cherry (1964) die welhaast vanuit het niets de hitlijsten bestormde in 1989, met haar album ‘Raw Like Sushi’. De Zweedse, dochter van een Zweedse moeder en een vader uit Sierra Leone, was een opvallend frisse verschijning en naar het schijnt nam ze soms haar dochtertje mee naar de studio om vervolgens vol energie aan de gang te gaan. Girlpower avant la lettre, zullen we in goed Nederlands maar zeggen …

Ik vind haar ‘Buffalo Stance’ nog even aanstekelijk als destijds. Het blijft een sterk gecomponeerd nummer met de soepel lopende afwisseling tussen pop en rap. De clip is al even verfrissend als Cherry zelf en wellicht mede daardoor behaalde het de koppositie in de Top 40. Andere bekende hits van het album zijn ‘Manchild’, ‘Inna City Mama’ en ‘Kisses on the Wind’.

Ik heb me altijd afgevraagd waar de titel ‘Buffalo stance’ aan refereert; Cherry liet een keer optekenen in de The New York Times dat het gaat om “An attitude you have to have in order to get by. It’s not about fashion but about survival in inner cities and elsewhere.” In het nummer schijnt ook nog een sample te zitten van ‘(Hey You) The Rock Steady Crew’ en daarmee maakte ze dan een mooi gebaar naar één van de echte hiphop-pioniers.De iets jongere popliefhebber kent Cherry wellicht eerder of beter van haar duet met de Senegalese zanger Youssou N’Dour. Met ‘7 Seconds’ scoorden ze een flinke hit in 1994. Getuige de Top 2000 is dit het nummer dat de meeste eeuwigheidswaarde van haar oeuvre heeft, want het heeft sinds de start van deze beroemde lijst nog nooit ontbroken.

Suzanne Vega’s Tom & Luka
Een andere artieste die rondom deze decenniumwisseling genoemd kan worden, is verantwoordelijk voor één van de bekendste deuntjes uit die tijd, of met een beetje fantasie uit de hele popgeschiedenis. Op internet zijn er diverse omschrijvingen te vinden van deze karakteristiek, o.a. met ‘Doo-doo-doo-doo, doo-doo-doo-doo’, of ‘Duh-duh-duh’, zo u wilt. En dan te bedenken dat in het origineel van ‘Tom’s Diner’ – want daar hebben we het natuurlijk over – van Suzanne Vega (1959) dit stukje niet aanwezig was. De dance/remixversie in 1990 werd een groot succes, nadat het, geschreven in 1981 en in 1987 uitgebracht op het album ‘Solitude Standing’, niet veel bijzonders deed. Ook hier roept de titel een vraag op en ja, Tom’s Restaurant bestaat echt en is te vinden in New York. Het heeft John McCain en Barack Obama al tot zijn bezoekers mogen rekenen.

Op hetzelfde album prijkte ook het nummer ‘Luka’, dat zeker niet onvermeld mag blijven. Het is representatiever voor het werk van de Amerikaanse singer/ songwriter met haar ingetogen en kwalitatief sterke nummers. ‘Luka’ gaat over kindermishandeling en vanwege de zwaarte wilde Vega het voor zichzelf houden. Ze was geïnspireerd geraakt door Lou Reed, die volgens Vega in staat was om de mindere kanten van de samenleving overtuigend te verwerken in liedjes. Uiteindelijk haalde haar manager haar over om ‘Luka’ wel uit te brengen, omdat muziek de wereld ook kan veranderen. Ook ‘Luka’ ontbreekt, op het jaar 2000 na, overigens nooit in de Top 2000, en dat zegt natuurlijk ook iets over de zeggingskracht ervan.

Een waarschuwing voorafgaand aan het luisteren van ‘Tom’s Diner’ is trouwens op zijn plaats, want het zou zomaar kunnen dat het deuntje de komende uren of zelfs dagen niet meer uit uw hoofd te krijgen is. In het slechtste geval is dat bij het lezen van dit blog al gebeurd, waarvoor bij voorbaat excuus. Nee, dan hoop ik veel liever dat de volgende zin uit ‘Buffalo’s stance beklijft’: “No moneyman could win my love, it’s sweetness that I’m thinking of.” N.B. Voor wie de jaren negentig nog eens wil herbeleven: van 7 t/m 11 november is Radio 2 gewijd aan de Top 90’s. Stemmen is ook mogelijk.

Bronnen:
Wikipedia-pagina Buffalo Stance
Wikipedia-pagina Tom’s Diner
Top 2000-portret over Luka

(Uitgelichte afbeelding: still uit ‘Stockholm, My Love’, 2016 met Neneh Cherry)